Uspješno spašavanje bijelih roda iz Gradiške
U selu Vrbaška nedaleko od Gradiške krajem juna spašena su dva napuštena ptića bijele rode. Radnici Elektrodistribucije Gradiška, na molbu savjesnih mještana Gojka Ćelića i njegove ćerke Nataše, skinuli su sa gnijezda dvije mlade rode, jer se roditeljski par prestao pojavljivati na gnijezdu u vrijeme najvećih junskih vrućina.
Biolozi Društva za istraživanje i zaštitu biodiverziteta (DIZB), na poziv mještanke Nataše Delić-Babić iz sela Vrbaška, bili su uključeni u akciju od samog početka, a krajem ove sedmice preuzeli su ptice, te ih transportovali u privremeni smještaj nedaleko od Prijedora kod DIZB-ovih volontera Dženane i Indire Bešić, koje će brinuti za mlade ptice sve do avgusta dok ne budu sposobne za osamostaljivanje. Ptice su pregledane, izvagane i nahranjene adekvatnom hranom uz nadzor ornitologa i veterinara.
Bijela roda je harizmatična vrsta, zbog ishrane ima važnu funkciju u ekosistemu i prilično je brojna ptica u ravničarskim i vlažnim terenima uz rijeku Savu, a okolina Gradiške i Kozarske Dubice predstavlja prostor koji je najgušće naseljen rodama. Iako je česta vrsta bijela roda je postala ugrožena isušivanjem vlažnih terena, trovanjem, uništavanjem gnijezda, pa je život svake jedinke ove vrste vrlo važan za opstanak vrste i očuvanje ravnoteže u prirodi.
Pored toga što u RS i cijeloj BiH ne postoji nikakvo prihvatilište ni centar za zbrinjavanje i rehabilitaciju divljih životinja, Društvo za istraživanje i zaštitu biodiverziteta uz pomoć mreže volontera i saradnika od 2011. godine stručno pristupa privremenom zbrinjavanju i oporavku raznih vrsta divljih životinja, godišnje ima više od 20 sličnih intervencija i trenutno radi na osnivanju prvog zvaničnog prihvatilišta za divlje životinje kod nas pa je pomoć svih zainteresovanih pojedinaca i institucija dobrodošla.
Ovih dana ornitolozi na Malti bilježe seobu ptica iz cijele Evrope preko Sredozemlja. Posebnu pažnju javnosti privukle su dvije mlade rode iz Gradiške koje su ornitolozi banjalučkog Društva za istraživanje i zaštitu biodiverziteta markirali prstenovima početkom septembra.
Rode su izležene u selu Vrbaška, opštine Gradiška, u dvorištu Gojka Ćelića. U toku ljeta odrasle ptice – roditelji su potrovani, vjerovatno u toku deratizacije zbog mišje groznice. Nakon toga ptići su uz pomoć radnika Elektrodistribucije Gradiška skinuti sa gnijezda kako ne bi uginuli. Gojko i Nataša Ćelić su nas obavijestili i nakon toga smo brzo reagovali, ptice pregledali, prevezli i zbrinuli kod naše volonterke Dženane Bešić koja se za njih brinula sve do avgusta. Iako su bile ručno hranjene i uz ljude, instikt seobe je proradio i u tom periodu počele su da uvježbavaju let i da se iz dana u dan sve više udaljavaju od mjesta gdje su hranjene. 18. septembra, predveče su nas napustile i nisu se više vraćale.
Prije nekoliko dana kolege ornitolozi sa Malte javili su nam se sa fotografijama „naših“ roda. S obzirom da Malta ima velikih problema sa krivolovom volonteri su budno pazili na ptice tokom zadržavanja na Malti i iduće jutro rode su nastavile svoj put za Afriku.
Ptice su markirane aluminijskim i kolor prstenovima Centra za markiranje životinja iz Beograda, a prstenovanje su izvršili biolozi DIZB-a Jovica Sjeničić i Dejan Radošević. Nadamo se da će se ove dvije rode tokom sljedećeg proljeća bezbijedno vratiti u okolinu Gradiške i osnovati nova legla.
Autor: Dejan Radošević
